Erdoğan, ilk yerli elektrikli otouyu kullandı

Başbakan Erdoğan, Türkiye'nin ilk yerli elektrikli otomobilini kullandı.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Kırşehir'de Makissos Termal Otel açılışına katıldı. Başbakan Erdoğan açılış öncesi Türkiye'nin ilk yerli elektrikli otomobilini kullandı.

Araç, 100 kilometrede sadece 2 liralık enerji harcıyor.

İstanbul'da elektrik kesintisi

İstanbul Pendik'te 29 Eylül Pazar günü bazı mahallelerde elektrik kesintisi yapılacak.

İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım Anonim Şirketinden yapılan açıklamaya göre Pendik'te, 29 Eylül Pazar günü 08.30-16.00 saatleri arasında, Batı Mahallesi, Ankara,Seyit Burhan Toprak ve Selim Berzek caddeleri ile Manolya, Somtaş Sitesi Çağlayan sokaklar vePendik Devlet Hastanesine elektrik verilemeyecek.

Kaynak: AA

İsrail'den müslümanlara Mescid-i Aksa yasağı

İsrail, gelecek hafta salı gününe kadar devam edecek geleneksel Sukot Bayramı nedeniyle Müslümanların Mescid-i Aksa'ya girişine izin vermiyor.

İsrail'in geleneksel Sukot Bayramı sebebiyle Filistinli Müslümanlar Mescid-i Aksa'ya alınmıyor. Salı gününe kadar sürecek bayram sebebiyle İsrailli sivil işgalciler (yerleşimciler) Mescid-i Aksa'ya işgal güçlerinin nezaretinde giriyor.

Önceki akşam başlayan mescide giriş yasağı sebebiyle işgal güçleriyle Filistinliler arasında zaman zaman gerginlik yaşanıyor.

İsrail'den dini ayına himaye

Görgü tanıklarından alınan bilgiye göre Yahudi yerleşimcilerin girişini sağlamak için avluyu tahliye etmeye çalışan İsrail güvenlik güçleri, Mescid-i Aksa'da ibadet eden Müslümanları dışarı çıkmaya ve Kıble Mescidi'ne girmeye zorladı. Meğaribe kapısındaki koruma görevlilerini bölgeden uzaklaştıran İsrail polisinin Mescid-i Aksa'ya girişlerin engellenmesi için bazı kapıları da kapattığı belirtildi.

İsrail güvenlik güçleri dünden bu yana 45 yaşın altındaki Filistinlilerin Mescid-i Aksa'ya girişine izin vermiyor.

Son günlerde Yahudi bayramları gerekçesiyle Mescid-i Aksa avlusunda dini merasim yapmak isteyen gruplar ve bunları himaye eden İsrail güvenlik güçleri ile Filistinliler arasında gerginlikler yaşanıyor.

Kaynak: Haber7, AA

Dünyanın gözü bu saatte!

Dünya piyasalarını uzun süredir meşgul eden ve merakla beklenen ABD Merkez Bankası toplantısı bugün TSİ 21.00'da başlayacak ve yarın sona erecek.

Toplantıdan çıkacak sonuçlarla ilgili olarak piyasalarda faiz ile ilgili değişiklik yönünde bir beklenti bulunmazken, varlık alım programının azaltılacağı tahmin ediliyor. Uzmanlar, FED'in aylık 85 milyar dolarlık varlık alım programını 10 milyar dolar azaltacağını düşünüyorlar.

DOLAR 2 LİRANIN ÜZERİNDE

Fed'in aşırı gevşek para politikasının devam edeceği beklentisi ve Suriye gerginliğinin azalmasıyla olan son üç haftanın en düşük seviyesi olan 1,99'un altına inmişti. Bugün isedolar, Türk jetlerinin Suriye'ye ait bir helikopteri düşürdüğü haberiyle tekrar 2 liranın üzerine çıktı.

DOLARDA SON DURUM NE?

ALTINDA SON DURUM NE?
Bugün başlayacak FED toplantısı öncesi altın, 5 haftanın en düşük noktasına yakın. Dün 1,303.43 dolar ile 8 Ağustos'tan bu yana en düşük seviyeyi göre altın bugün sabah saatlerinde 1.314 dolar civarında seyrediyor.

ASYA BORSALARI FED ÖNCESİ GERİLEDİ
Asya borsaları, bugün başlayacak ve yarın açıklanacak olan ABD Merkez Bankası (Fed) toplantı kararları öncesinde, Hindistan hariç satış ağırlıklı seyretti. Fed'in bugün başlayan ve yarın kararlarını açıklayacağı toplantısından, aylık 85 milyar dolarlık tahvil alımının azaltılmasına yönelik karar alınması ihtimali, Asya borsalarında düşüşlere neden oldu. Çin'de Şangay bileşik endeksi yüzde 2.1 oranında sert düşerek, son 10 günün en düşüğü 2.185 puandan kapandı.

BORSA GÜNE DÜŞÜŞLE BAŞLADI
Borsa İstanbul güne 155 puanlık düşüşle 74.102 puandan başladı.
Borsa İstanbul'da işlem gören hisse senetleri önceki kapanışına göre ortalama yüzde 0,21 oranında değer kaybederken, bankacılık endeksi yüzde 0,27 holding endeksi ise yüzde 0,35 oranında düşüş kaydetti.

kaynak:haberturk

Bazı illerde elektrik kesintisi

Bakım çalışmaları nedeniyle bazı iller 18 Eylül Çarşamba günü elektrik kesintisi yaşayacak

Ankara, Çankırı, Bartın ve Karabük'ün bazı yerlerinde bakım, tesis ve scada çalışmaları dolayısıyla 18 Eylül'de enerji kesintisi yaşanacak.

Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş'den yapılan yazılı açıklamaya göre, "Planlı Elektrik Kesintisi Programı" kapsamında, Ankara'da Gazi Mahallesi Erkek Sanat Enstitüsü Atölyelerine saat 09.00-15.00'te, Altındağ ilçesinde Sakarya Mahallesi Talatpaşa Bulvarı İnci-Koyungözü-Engin-Erzurum-Dumlupınar sokaklar ile Ulucanlar Caddesi Armağan-Güçlüler-Çıra-Yenikök-Ekrem Koçak-Başşehir sokaklar ve civarına 09.00-14.00 saatlerinde enerji verilemeyecek. 

Mamak ilçesi Mutlu Mahallesi İmami Alim Sultan Caddesi 698-689-700-262-193/4 sokaklar ile Cengizhan Mahallesi 830-834-836-846-848 sokaklar ve civarlarında 09.00-14.00 saatlerinde elektrik kesilecek.

Çubuk ilçesi Yıldırım Beyazıt ve Fatih mahalleleri, Ankara Bulvarı'nın bir kısmı Sünlü Bulvarı ve bağlı sokaklar, Doğan 1-2-3-4 Destan 1-2-3-4 Gelincik 1-2-3-4 Mehter 1-2-3-4 Dadaş 1-2-3-4 Derman-Beyaz-Sırma-Şehit Ali Köse-Kırgızistan-Gözde sokaklar, Aytemiz Petrol ve civarı Şehit Selami Şişman İlkokulu ve civarı Neşe-Akben-Bayındır-Aşkabat sokaklar, İstiklal Caddesi ve bağlı Sokaklar Melikşah Caddesi ve bağlı sokaklara elektrik verilemeyecek. Aynı saatlerde, Çubuk Kargın-Ömercik-Camili-Karaali-Dedeler-Karadana-Karadana Bodurlar-Kardana Boztepe-Akkuzulu-Kapaklı-Kapaklı-Camili Söğütcük-Oymide Kum Ocakları Karaoğlu Benzinlik Demirci-Aşağı Emirler-Yukarı Emirler-Eskiçöte-Küçük Ali-İmamhüseyin-Kızılöz mahalleleri, Özel Çiftlikler ve Askiye su kuyuları civarına enerji verilemeyecek.

Sincan ilçesinde 05.00-08.00 saatlerinde Atatürk Mahallesi Vatan-İnal Caddeleri-Kader-Şehit Adil Arınmış-Korkmaz-Gürbüz-Evren sokaklarına, 13.00-16.00 saatlerinde ise Yeşilova Mahallesi Destek Sokağı'na enerji verilemeyecek. Polatlı ilçesine Yaralı Köyü'ne ise 10.00-15.00 saatlerinde elektrik kesintisi uygulanacak.

Çankırı merkeze 09.00-14.00 saatlerinde Buğday Pazar Mahallesine bağlı Ahmet Talat Onay Bulvarı Şehit Atilla Yazıcı-Şehit Eyüp Gönen-Şehit Mustafa Demir caddeleri ve bazı sokaklarda elektrik kesilecek. Kızılırmak ilçesine 09.00-14.30 saatlerinde bakım çalışması nedeniyle ilçe merkezine, Çeltik Fabrikası, Belediye Parke Fabrikası, Üçel Çeltik Fabrikası, Sakarca-Güney Kışla-Kuzey Kışla ve Karamürsel köylerine enerji verilemeyecek.

Bartın merkeze 10.00-13.00 saatlerinde scada çalışması nedeniyle Hasankadı Gerişli-Vakıf-Şabankadı-Demirciler-Baydanlar-Gebeşler-Doğancılar-Merkez-Hasankadı mahallelerine, 09.00-14.00 saatlerinde Karacaoğlu Köyü Merkez Mahalle ile Kümesler Köyü Merkez Mahallesinde elektrik kesintisine gidilecek.

Karabük merkeze 05.00-07.00 saatlerinde Bahattin Caddesi ve civarı, Yağız Efe-Kıran-Velioğlu-Haber sokakları civarına, saat 08.00-11.00'deyse Öğlebeli Bahçeler Karabük Üniversitesi İnşaat Şantiyeleri Mevkii TRT ve Turkcell Özel Trafolu müşterilerine enerji verilemeyecek.

Karabük'ün Safranbolu ilçesinde, 09.00-14.00 saatlerinde Nebioğlu Köyü Kuşbaşı ve Sarpın Mahallesinde, 13.00-18.00 saatlerinde ise Nebioğlu Köyü Alabaş Mahallesinde elektrik kesilecek.

Gebze"de Elektrik Hatları Yer Altına Alınıyor

Gebze Belediyesi ve SEDAŞ işbirliğinde yürütülen çalışmalar kapsamında Tatlıkuyu, Osman Yılmaz ve İstasyon mahallesindeki enerji nakil hatları yer altınaalınıyor.

Gebze Belediyesi ve SEDAŞ işbirliğinde yürütülen çalışmalar kapsamında Tatlıkuyu, Osman Yılmaz ve İstasyonmahallesindeki enerji nakil hatları yer altına alınıyor.

SEDAŞ ile ortaklaşa yürüttüğü elektrik hatlarının ve trafoların yer altına alınarak, yerine estetik mini semt meydanları inşa ede ve bu sayede Altın Karınca belediyecilik ödülü alan Gebze Belediyesi; enerji nakil hatlarının yer altınaalınması çalışmalarına tam gaz devam ediyor. SEDAŞ ile yürütülen enerji nakil hatlarının yer altına alınması çalışmalarını yerinde inceleyen Gebze Belediye Başkanı Adnan Köşker, “Elektrik hatlarını yer altına alarak hem görüntü kirliliğini ortadan kaldırıyoruz hem de olası tehlikeleri de bertaraf ediyoruz” dedi. Gebze’de Talıkuyu, Osman Yılmaz ve İstasyon mahallelerini kapsayan çalışmaları denetleyen Belediye Başkanı Adnan Köşker’e SEDAŞ Müdür Yardımcısı Selçuk Fasal, belediye meclis üyesi Selamet Güner eşlik etti.

Yaklaşık 3 aydan bu yana devam çalışmalar kapsamında Osman Yılmaz ve Tatlıkuyu mahallelerinin tamamında, İstasyonmahallesinin ise büyük kısmında ki elektrik nakil hatları yer altına alınıyor. Çalışmaları inceleyen Başkan Köşker, “Çalışmalar tamamlanma noktasına geldi. Büyük bir özveriyle çalışmalarını sürdüren SEDAŞ yetkilileri ve çalışanlarını kutlarım. Görüntü kirliği zaman zaman da tehlike arz eden elektrik hatları, modern bir kente yakışır şekilde yer altınaalınıyor. Çalışmalarımız Gebze genelinde hızla devam edecek” ifadelerini kullandı.

kaynak:pirushaber

Elektrik Sigortası

Devreden geçen akımın belirli bir sınırın üzerine çıktığı durumlarda geçen akım işletme açısından sakıncalıdır. Elektrik devresini kendiliğinden açan bir elemana ihtiyaç vardır. Akım arttığı zaman ergiyerek, ısınarak ve mıknatıslanarak devreyi açmaya (akımı kesmeye) yarayan devre elemanlarına “sigorta” adı verilir. Sigortaların görevi, devre elemanlarının üstünden fazla akımın geçmesini önlemektir. Bu sayede devreye bağlı olan farklı cihazlarda arızalanmaktan kurtulur. Her geçen fazla akım yoğunluğunda devreyi açıp (akımı kesip) oluşabilecek tehlikeyi önlerler. En çok kullanılan elektrik sigortası otomatik sigorta eriyen telli sigortadır.
Elektrik sigortası nasıl bağlanır? Sigortalar devreye seri bağlanır. Elektrik sigorta, koruma ve emniyet içindir.

Elektrik Devresine Seri Bağlanan Elektrik Sigortası Ne İşe Yarar?

• Elektrik işletmelerinden ve alıcılardan fazla akım geçmesini engeller, bunları yanmaktan ve arızalanmaktan korur.
• Alıcı ustünde elektrik kaçağı oluştuğunda kişileri elektrik çarpmasına karşı korur.

Sigorta Çeşitleri Nelerdir? Sigorta çeşitleri 3 tanedir. Bunlar;

1. Vidalı Sigorta
2. Kovanlı Sigorta
3. Saplı Sigorta

Vidalı Sigorta

Genel olarak bu sigortalar 4 kısma ayrılır;

1. Buşon Kapağı
2. Buşon
3. Sigorta gövdesi
4. Dip kontak

Sigorta Buşon Kapağı

Sigorta gövdesine tutturulur. Kapağın iç yüzeyi prinç alaşımdan meydana gelir. Buşon kapağının üstüne, gövdeye tutturulacak şekilde diş açılmıştır. Diğer kısmı porselen olup, söküp takma işlemi yapılırken emniyetli bir şekilde kullanma kolaylığı sağlar. Buşon kapağı üstünde camdan bir pencere bulunur. Buşon üstünde bir pul vardır. Sigortanın atıp atmadığını bu camdan bakılarak görülür. Sigorta gövdesine göre, buşon kapakları imal edilir.

Sigorta Buşonu

Porselenden imal edilen silindir biçiminde, içi boş olup, boşluk kısmı kum ile doldurulmuş, silindirik kısmın alt ve üstü pirinç başlıklarla kaplı olan bir elemandır. Ergime teli kumun ortasında bulunur. Telin bir ucu alt başlığa, diğer ucu dibi delinmiş yay ile bağlı, gözetleme camından gözüken, gözetleme puluna bağlıdır. Eriyen tel kumun orta kısmına düşer. Buşon içinde bulunan ince kum, eriyen telin ark yapmasını önler. Eriyen tel koparsa gözetleme puluna bağlı yay boşalır, pul düşer, devre açılır akım geçmez. Gözetleme pulunun düşme işlemine “sigorta attı” da denilir. Sigorta buşonunun kaç amper olduğu, buşon gövdesinde yazmaktadır.

Sigorta buşonu gövdesi ve kapağı

Sigorta Gövdesi

Sigorta gövdesi, buşon ve sigorta kapağını üzerinde taşır. Yalıtkan kısmı porselenden yapılır. İletken kısım pirinçten dir. Sigortanın en önemli parçasıdır. Piyasada 25 A, 63 A, 100 A, 125 Amper gibi sigorta gövdesi için aranır.

Dip Kontak

Sigortaya başka bir buşonun takılmasını önlemek için dip kontak yapılır. Pirinç ve porselenden meydana gelirler. Ortası boş olup madensel bir parça bulunur. Dip kontak bu boşluğa oturur. Yazılı amperaja göre buşonun alt başlığı bu boşluk büyüklüğündedir. Sigorta gövdesine göre dip kontaklar vidalanarak takılır.
Gövde şekline göre sigorta türleri;

1. Tabla tipi
2. Duvar tipi
3. Kofra tipi

Tabla Tipi Sigorta

Mermer veya pertinaks üzerine bağlanırlar. Tablo delinerek sigorta bacakları tespit edilir. İletken kabloların giriş ve çıkışları bu bacakların üzerine bağlanır. Hem sigortayı hemde iletkenler bu bacak üzerine tespit edilir. İletkenliği iyi sağladığı ve dayanıklı olduğu için bacaklar pirinçten yapılır.

Duvar Tipi Sigorta

Gövdesi iki kısımdan meydana gelir. Gövde kapağı ve sigorta altlığıdır. Porselenden yapılır. Tesisattan gelen faz sigorta altlığının ortasına vida ile bağlanır. Yanındaki vidalı kısım ise alıcılara bağlanır.

Kofra Tipi Sigorta

En çok kullanılan sigorta tipidir. Sac tablolarda kullanılır. Bu tip tablolarda kofra sigortası kullanılır. Sigorta gövdesi porselenden yapılmıştır. Gövde akımları diğer sigorta tiplerindeki gibidir. Gövdelerde kullanılan buşon ve kapaklar standart olup kofra tipi sigortada kullanılır.

Dikkat! Buşona tel sarılması yasaktır.

Otomatik Sigortalar

Otomatik sigortalar bağlı olduğu elektrik devresini kısa devre ve aşırı akımdan korurlar. Devre rahat biçimde açılır ve kapanır. Arıza oluştuğu zaman devreyi açan alet, kol yukarı kaldırıldığında devreye girer. Her sigorta atmasında buşon değiştirme zahmetini ortadan kaldırır. Kullanımı kolay olmakla birlikte bozulmadığı sürece devamlı kullanılır. Tablo ve duvar tipi çeşitleri vardır. Fazla akımlarda termik ve manyetik görevini üstlenerek devreyi açar. Otomatik sigortalar L (B) ve G (C) tipleri vardır.

Otomatik sigorta

L (B) Tipi

L tipi elektrik sigortaları aşırı akımda hemen atar. Priz ve aydınlatma sisteminde kullanılır.

G (C) Tipi

Gecikmeli olarak devreyi açar. Koruma devresi olarak motorlarda kalkış esnasında kullanılır. Gecikmeli atan otomatik sigortalardır.

Bıçaklı Sigorta

120 KA’ kadar kısa devre akımını keser. 500 V anma gerilimi, 630 A anma akımları olup pano, şalter, kablo, trafo gibi elemanları kısa devreye karşı korurlar.

Sigorta Altlığı

Sigorta buşonları buraya bağlanır. Alt bağlantılar civata veya klemenslidir. Bakır alaşımdan veya pirinçten iletken bacaklar üretilir. Kontak sıkma kısmında yaylanma özelliği vardır. Çelik yayalardan imal edilmiştir.

Sigorta altlığı

Bıçaklı Sigorta Buşonu

Akım bunun üzerinden geçer. Porselenden yapılmıştır. Porselenin iki ucuna bıçaklar bağlanmıştır. Gövde içinde kuvars, kum olup ergiyen bir tel ile birbirine bağlanmıştır. Kum, ısı yayılmasını ve ark oluşmasını önleyerek kendi içerisinde söndürür. NH bıçaklı sigorta tipleri vardır.

NH bıçaklı sigorta

Sigorta Pensesi

Buşonlar takılır çıkarılırken kullanılır. Sökülecek sigorta olursa pense üzerindeki düğmeye basmak gerekir. Düğmeye basılınca pensenin ısırma mekanizması açılır. Elimizi çektiğimiz zaman eleman geriye çekilirse altlıkta olan NH buşon yerinden çıkmış olur.

ELEKTRİK ENERJİ TESİSLERİ PROJE YÖNETMELİĞİ

16 Aralık 2009 tarihinde 27434 sayılı Resmi Gazete‘de yayınlanarak yürürlüğe giren Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılmıştır.

09.12.1978 tarihinde 16484 sayılı Resmi Gazete‘de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

ELEKTRİK ENERJİ TESİSLERİ PROJE YÖNETMELİĞİ

I. YÖNETMELİĞİN KAPSAMI

KAPSAM

MADDE 1 - Bu yönetmelik elektrik kuvvetli akım üretim, iletim ve dağıtımına

ilişkin yeni kurulacak, değiştirilecek ya da genişletilecek tesislerin

yapılabilirlik raporu, gerekçe raporu ve projelerin hazırlanması esaslarını

kapsar.

Aşağıdaki tesisler özel durumları nedeniyle bu yönetmeliğin kapsamına

girmez:

Devlet Demiryolları İşletmesi tesislerinde kullanılan demiryolu

elektriklendirme cet hava hattına (kataner) ilişkin yüksek gerilim tesisleri,

demiryolu sinyalizasyon tesislerine kablo ya da hava hattı ile enerji sağlayan

düzenler, demiryolu sinyalizasyonu ile istasyon ve demiryollarının özel

haberleşme tesislerinin beslenmesi için kurulacak elektrojen grupları.

Ancak elektrikle ilgili öteki yönetmeliklerde karşıt bir hüküm bulunmadıkça

bu yönetmelik hükümleri uygulanır.

Herhangi bir tesisin bu yönetmelik kapsamına girip girmeyeceği konusunda

bir kararsızlık ortaya çıkarsa, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının bu

konuda vereceği karar geçerlidir.

II. YÖNETMELİĞİN UYGULANMASI

UYGULAMA

MADDE 2 - Bu yönetmelik kamu görevi yapan devlet, il, belediye ve köyler

ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından elektrik enerjisi üretmek iletmek ve

dağıtmak amacı ile yapılacak tesislerle bunlara ilişkin yapı kanal baraj gibi

inşaatla ilgili projelerin düzenlenmesine ilişkindir.

Bu projeler Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile yasaların yetkili

kıldığı kuruluşların onayından sonra geçerlidir.

III. TANIMLAR

TANIMLAR

MADDE 3 - Bu yönetmelikte kullanılacak başlıca terimlerin tanımları aşağıda

verilmiştir.

a) Yapılabilirlik (fizibilite) raporu:

Çeşitli olanaklarla enerji sağlanması ya da üretilmesi durumlarında

ekonomik ve teknik bakımından yapılabilir en uygun çözümü gösteren rapordur.

b) Gerekçe raporu:

Genel olarak, hazırlanacak projenin esaslarına ilişkin açıklamaları, bu

esasların kabulü için zorunlu nedenlerle teknik ve ekonomik hesapları gösteren

rapordur.

c) Ön proje:

İhaleye çıkarılmasını sağlamak amacı ile bir tesis ya da inşaatın hangi

tesis gereçleri ile ve nasıl yapılacağını gösteren açıklama, şema, plan ve

resimlerle bunların düzenlenmesine dayanak olan hesap, keşif ve şartnamelerden

oluşur.

d) Uygulama projesi:

İhaleden sonra yüklenici ya da iş veren tarafından hazırlanacak olan bu

proje, ön projede belirtilen tesis gereçleri ve kabul edilmiş ilkelere uygun

nitelikteki ayrıntılı açıklama, şema, plan ve resimlerle bunların

düzenlenmesine dayanak olan hesap, keşif ve şartnamelerden oluşur.

e) Elektrik santralları (Elektrik üretim tesisleri).

Elektrik enerjisi üretmek amacı ile kurulan tesislerdir. Elektrik

santralları aşağıda tanımlanmıştır.

e.1 - Su santralları (Hidrolik santrallar):

Su enerjisinden elektrik üretilen santrallardır.

e.2 - Termik santrallar:

Isı enerjisinden elektrik üretilen santrallardır.

i) Buhar santralları:

Fosil, gaz ya da öteki yakıtlarla elde edilen buhardan elektrik üretilen

santrallardır.

ii) Gaz türbinli santrallar:

Gaz türbinleri ile elektrik üretilen santrallardır.

iii) Dizel santralları:

Dizel - Generatör grupları ile elektrik üretilen santrallardır.

iv) Nükleer santrallar (atom santralları):

Nükleer enerjiden elektrik üretilen santrallardır.

v) Jeotermal santrallar:

Jeotermal kaynaklardan elde edilen buhar ile elektrik üretilen

santrallardır.

f) Enerji iletim hatları:

Üretilen elektrik enerjisini dağıtım şebekelerine ya da tekil tüketim

tesislerine iletmek için kullanılan hatlardır. Bunlar hava hattı ya da kablo

hattı olarak kurulurlar.

g) Bağlama tesisleri (şalt tesisleri):

Elektrik devrelerindeki gerilimleri alçaltmak, yükseltmek ya da devreleri

açmak ve kapamak için kurulan transformatör, kumanda (ayırıcı, kesici vb.)

koruma (röle, parafudr vb.) ve ölçü aletleri, ölçü transformatörleri vb.)

aygıtlarının tamamını ya da bir bölümünü içine alan tesislerdir.

g.1 - Transformatör merkezleri:

Güç transformatörü bulunan bağlama tesisleridir. Bu tesisler açık hava,

bina ya da direk tipinde olabilir.

g.2 - Ölçü ve/veya kumanda merkezleri:

Güç transformatörü bulunmayan bağlama tesisleridir. Örneğin ayırıcı ve

kesici ya da yalnız ayırıcı bulunan ölçü merkezleri ya da aynı biçimdeki ölçü

yapılmayan bağlama tesisleri gibi.

g.3 - Tekil tüketim tesisleri:

Şahıslara ya da kuruluşlara ilişkin tesisleri elektrikle beslemek için

kurulan bağlama tesisleridir. Bu tesisler teknik bakımdan g 1`de tanımlanan

tesislere girerler.

Örneğin bir fabrika, benzin istasyonu, sulama pompa tesisi vb. tesislere

elektrik enerjisi sağlamak için kurulan tesisler tekil tüketim tesisleridir.

h) Dağıtım şebekeleri:

Elektrik enerjisini tüketicilere dağıtmak için kurulan ve dağıtım

transformatör merkezleri, hava ve/veya kablo hatlarından oluşan tesislerdir.

Gerilimleri 1000 volta kadar ve 1000 volt olanlara alçak gerilim (li) dağıtım

şebekeleri, gerilimleri 1000 voltun üzerinde olanlara yüksek gerilim (li)

dağıtım şebekeleri denir.

i) Şebeke güçlerinin hesaplanmasında kullanılan bazı katsayıların ve

terimlerin tanımları:

i.1 - Güç yoğunluğu:

Şebekelerde yüklenme derecesi farklı hat bölümlerinde aynı zamanda çekilen

yüklerin hesaplanmasında kullanılan bir katsayıdır. Bu katsayı çeşitli hesap

yöntemleri ile bulunabilir. Şebekelerdeki bağlı güçler belli ise güç yoğunluğu

kullanılmaz; bağlı güç, eşzamanlılık katsayısı ile çarpılarak yük hesabı

yapılır.

i.2 - İstek katsayısı (talep faktörü):

Bir şebekenin ya da şebeke bölümünün çalışma süresi içinde çektiği en büyük

gücün şebekenin ya da şebeke bölümünün toplam bağlı gücüne oranıdır ve yüzde

olarak verilir.

i.3 - Farklı zamanlılık katsayısı (diversite faktörü):

Bir gurup tüketicinin istek güçleri toplamının bu tüketicilerin en büyük

ortak istek gücüne oranıdır ve genel olarak birden büyük bir sayıdır.

i.4 - Eşzamanlılık katsayısı:

Farklı zamanlılık katsayısının tersidir.

i.5 - Bağlı güç:

Bir şebeke ya da şebeke bölümünün bağlı gücü tüketicinin bir şebeke ya da

şebeke bölümüne bağlı elektrikle çalışan tüm aygıtlarının toplam gücüdür.

i.6 - Kurulu güç:

Bir sistemi besleyen kurulu makinelerin (elektrik üreten makineler) anma

güçlerinin toplamıdır.

i.7 - Kullanma süresi:

Bir yılda üretilen enerjinin, santralın tepe gücüne (puvant güç) bölünmesi

ile bulunan süredir.

i.8 - Amortisman:

İşletmede bir yıldan fazla kullanılan, eskiyen ve değerden düşen maddesel

ve maddesel olmayan değerlerin ve hakların karşılıklarının

kullanılabilecekleri süre içinde ödenmesidir.

IV. GENEL HÜKÜMLER

PROJEYİ YAPANLARIN YETKİ VE SORUMLULUKLARI

MADDE 4 - Elektrik tesislerine ilişkin yapılabilirlik raporlarını gerekçe

raporlarını, ön projeleri ve uygulama projelerini yüksek elektrik mühendisleri

ya da elektrik mühendisleri hazırlayacaklar ve tüm proje nüshalarındaki

açıklama yazılarını, keşif özetlerini, raporları, şemaları, resimleri,

planları ve hesapları imzalayacaklardır.

Projeleri hazırlayan mühendisler imzaları bulunan yerlere adlarını, bağlı

bulundukları mühendis odalarının kayıt numaralarını ve diploma numaralarını

yazacaklardır. Resmi daire ve kurumların görevli mühendislerine yaptıracakları

projelerde de bu kurala uyulacaktır.

Projeleri hazırlayanlar serbest çalışan, yüksek elektrik mühendisi ya da

elektrik mühendisi iseler projede imzaları bulunan yerlere adlarını, bağlı

bulundukları mühendis odalarının kayıt numaralarını ve diploma numaralarını

yazacaklar; ayrıca 657 ve 6235 sayılı yasalar gereğince serbest çalışan

mühendis olduklarını belirten belgeyi projeye ekleyeceklerdir.

Projeyi hazırlayan mühendisler, hazırladıkları projelerin amaca ve teknik

kurallara uygun olmamasından ve projeye esas alınan bilgilerin yanlış

olmasından sorumludurlar.

Projeler yerlerinde yapılacak incelemelere göre hazırlanacaktır.

Projelerin Bakanlık`ta ya da yetkili kuruluşlarda incelenmesi sırasında

gerekli görüldüğünde yerinde incelemeler yaptırılabilir.

PROJELERİN ONANMASI

MADDE 5 - Bu Yönetmeliğin kapsamına giren elektrik tesisleri projelerini

yüksek elektrik mühendisleri ya da elektrik mühendisleri inceler ve onaylar.

Bir elektrik tesisine ilişkin ve elektrik mühendisliği konusu dışındaki öteki

proje bölümlerini uzmanlık konularına göre ilgili mühendisler, elektrik

mühendisleri ile birlikte inceler ve onaylar.

YAPILABİLİRLİK RAPORU

MADDE 6 - Büyük elektrik tesislerinin projeleri ele alınmadan önce bunlara

ilişkin yapılabilirlik raporları hazırlatılacak ve Bakanlığa sunulacaktır.

Yıllık yatırım programlarına girmiş projeler için böyle bir raporun

düzenlenmesi gerekmez.

GEREKÇE RAPORU

MADDE 7 - Yüksek elektrik mühendisleri ya da elektrik mühendisleri

tarafından hazırlanacak olan gerekçe raporları gerekli durumlardan projeden

ayrı olarak daha önce Bakanlığa onaylatılabilir.

Projenin hazırlanmasında, gerekçe raporunun ya da gerekçeli uygulama

projesinin onaylatılmasından doğacak olan her türlü sorumluluk ve giderler

projeyi hazırlayanlara ilişkin olacaktır.

ÖN PROJE

MADDE 8 - Ön projeler ihaleden önce Bakanlığa onaylatılacaktır.

UYGULAMA PROJESİ

MADDE 9 - Bakanlık ya da Bakanlıkça yetki verilen kuruluşlar, gerekli

gördüğünde uygulama projelerinin onaylanmasını isteyebilirler.

Yerindeki koşul ve zorunluluklara göre ön projede besleme yeri, gerilim,

yüksek gerilim tesisindeki değişiklikler gibi proje esasına etki eden herhangi

bir değişiklik yapmak gerektiğinde bunun nedenleri bildirilecek ve değişiklik

yeniden onaylatılacaktır.

PROJEDE SEÇİLEN GEREÇLER

MADDE 10 - Bu gereçlerin sağlanmasında nitelik (kalite) belgesi aranması ve

gereçlerin varsa TSE standartlarına, yoksa tanınan yabancı ülke standartlarına

uygun olması zorunludur.

Projeler rekabeti sağlayacak biçimde hazırlanmış olacak ve yalnız bir

fabrikanın yapımlarının özelliğini taşımayacak biçimde düzenlenecektir.

V. GEREKÇE RAPORUNUN VE PROJENİN İÇİNDEKİLER

GEREKÇE RAPORUNUN İÇİNDEKİLER:

MADDE 11 - a) Gerekçe raporları projeden ayrı olarak onaylatılacaksa,

hazırlanacak projenin özelliğine göre içerisinde aşağıdaki yazı belge, şema,

plan, resim ve hesaplar bulunacaktır:

a.1 - İçindekiler listesi,

a.2 - Projenin yapılma amacını açıklayan yazı,

a.3 - Enerji verecek kuruluştan alınacak olan enerji verilebileceğini

gösterir olur yazısı,

a.4 - İmar Kanunun Ek 7. ve Ek 8. maddelerine ilişkin yönetmelik uyarınca

Belediye sınırları dışında Valilikten (İl İmar Müdürlüğü), Belediye sınırları

içinde ise Belediyeden alınacak (inşaat ruhsatı) ve bununla ilgili Valiliğin

(İl İmar Müdürlüğü) görüşünü kapsayacak ön olurun (plan izni) aslı ya da

onanmış sureti,

a.5 - Besleme bölgelerine göre kurulu ve kurulması ön görülen sanayi

tesislerinin güçlerini ve yerlerini belirten plan,

a.6 - Proje konusu olan yere ilişkin genel bilgiler (yönetimsel, coğrafi,

kültürel ve ekonomik durum),

a.7 - Proje konusu tesisin tek hat şeması ve genel konum planları,

a.8 - Proje konusu tesisin kurulması için öngörülen gereç ve aygıtların

teknik nitelikleri ve bunların seçilmesine ilişkin hesaplar,

a.9 - Tahmini keşifler ve amortisman tutarı.

b) Gerekçe raporları projelerle birlikte onaylatılacaksa gerekçe raporu

içerisinde

a.1 - a.8`de açıklanan yazı, belge, şema, resim ve hesaplardan başka ayrıca

aşağıdaki bilgiler de bulunacaktır:

b.1 - Kurulu elektrik tesisleri

i) Santral tesisleri:

Santraldaki grupların sayısı, işletme durumları ve teknik özellikleri,

santraldaki alçak gerilim ve yüksek gerilim donatısının özellikleri ve durumu,

ayrıca santral yapısının durumu, dizelli tesislerde soğutma suyu ve tesisleri,

buhar santrallarında yakıtın cinsi, mal oluş fiyatı ve santralın çevresinde

işletmeye uygun yakıt bulunup bulunmadığına ilişkin bilgi verilmesi.

ii) Yüksek gerilim şebekesi:

Yüksek gerilim iletim hatları ve kablolarının durumu, gerilimi ve kesitinin

belirtilmesi.

iii) Bağlama tesisleri:

Kurulu transformatörlerin donatısı ile bağlama tesislerinin teknik

özelliklerinin belirtilmesi.

iv) Alçak gerilim şebekesi:

Şebekenin durumuna ilişkin genel bilgi verilmesi.

b.2 - Güç gereksinmesinin saptanması:

Güç gereksinmesi en az 10 yıllık gelişme ya da enerji tüketim artışı göz

önüne alınacak biçimde saptanacaktır.

i) Abone ve sokak aydınlatma gücü gereksinmesi:

Hesap için gerekiyorsa, aboneler, için kişi başına en az 50 W`tan az

olmayacak biçimde abone aydınlatma gücü saptanacak, sokak aydınlatma gücü buna

eklenecektir.

ii) Kurulu sanayi güç gereksinmesi:

Kurulu sanayinin enerji tüketimi, bağlı güçleri, bağlı tepe güçleri ve

eşzamanlılık katsayılarının verilmesi,

iii) Gelecekteki sanayi güç gereksinmesi:

Kurulacağı kesinlikte bilinen ve kurulması düşünülen sanayi tesisleri

güçlerinin eşzamanlılık katsayısı ile verilmesi.

iv) Şebeke hesaplarında yukarıdaki, i), ii) ve iii) maddeleri ile saptanan

toplam güce % 10 güç kaybı eklenerek genel güç gereksinmesi bulunacaktır.

b.3 - Kurulacak yeni elektrik tesislerinden enerji alabilecek öteki şehir,

kasaba, köy ve büyük tüketicilerin belirtilmesi ve tesislerin planlanmasında

gözönüne alınması.

b.4 - Halen sistemden enerji alan şehir ve şehir özelliğini taşıyan büyük

kasabalarda güç tahmininin, yük eğrileri verilerek incelenmesi.

b.5 - Enerji araştırmaları:

i) Kurulu santrallardan yararlanma durumu:

Santralın gereksinme için yeterli olup olmadığının, genişleme ve değiştirme

olanağı bulunup bulunmadığının belirtilmesi.

ii) Başka santrallardan beslenme durumu:

Çevrede kurulu, projelendirilmiş ya da yapılmakta olan tesislerin bulunup

bulunmadığı, varsa beslenme olanaklarının en iyi biçiminin belirtilmesi.

iii) Akaryakıtla çalışan tesis durumu:

iii.1 - Dizelli tesis durumu:

Mazotun maliyeti, santral yeri, gücü, grup sayısı ve soğutma suyunu sağlama

olanaklarının belirtilmesi.

iii.2 - Buharlı tesis durumu:

Çevrede işletilen ya da işletilmeyen maden kömür ocaklarının, petrol

kuyularının bulunup bulunmadığı, varsa cinsi, çıktığı yerin santrala uzaklığı,

yedeği, ısıl değeri, santrala mal oluşu, santral yeri, bulunan suyun buhar

üretimine elverişli ve yeterli olup olmadığı ve düşünülen soğutma şeklinin

belirtilmesi.

iv) Su enerjisi olanaklarından yararlanma durumu:

Enerji üretimine elverişli sular, kurulacak tesisin yeri, gücü, grup

sayısı, o bölgedeki yeraltı ve yeryüzü su durumlarının incelenmesi, sulamada

kullanılıp kullanılmadığı, sulama mevsimindeki durumu, donup donmadığı,

kurulması öngörülen yardımcı tesisler ve brüt düşü, cebri boru uzunluğu ile

seçilecek türbin tipine ilişkin gerekli bilgilerin verilmesi.

v) Birleşik (enterkonnekte) sistem ya da bölge sistemlerinden beslenme

durumu:

Enerjinin ne şekilde sağlanacağı, hattın geçtiği yer ve yol durumlarına

ilişkin bilgi verilmesi.

vi) Öteki enerji kaynaklarından beslenme durumu:

Kaynağın cinsi, kaynağa ilişkin bilgiler ve bu kaynaktan ne şekilde

yararlanılacağının belirtilmesi.

Bu santralların kuruluşunda, yürürlükte bulunan "Belediye ve Genel

Hıfzıssıhha Kanunu`na göre halkın sağlık ve dinlenmesini bozmayacak ve

özellikle çıkaracağı gürültü ile halkı rahatsız etmeyecek ve çevre

kirlenmesine neden olmayacak çözüm biçimleri düşünülmelidir. Aynı zamanda,

yürürlükte bulunan Orman Kanununa göre, yakıtla çalışan santralların, ormanlık

bölgeye 4 Km`den daha yakın yerlere kurulmamasına dikkat edilmelidir.

Santralın 4 Km`den daha yakın yerlere kurulması zorunlu ise Orman

Bakanlığından izin alınması gerekir.

b.6 - Güç ve enerji gereksinmelerini karşılayacak kaynakların ekonomik

bakımdan incelenmeleri.

i) Tesislerin tahmini maliyetleri hesaplanırken planlama incelemesi yapılan

yerden, çevredeki tüketicilere enerji verilecekse yeni yapılacak bu tesislerin

tahmini maliyetinin de hesaplarda gözönüne alınması.

ii) Tesis tutarı:

Kurulu tesiste yapılacak düzeltme, değişiklik ve genişletme tutarı ile yeni

tesisin değeri, bağlama tesisleri, yüksek gerilim hava hattı, yüksek gerilim

kablosu, transformatör postaları, elektrik donatısı, alçak gerilim şebekesi,

dizel-generatör ya da türbin-generatör grupları, santralın yüksek gerilim

donatısı vb. nin tutarlarından oluşur.

Su santrallarında bent ve priz, besleme kanalı ve çeşitli yapımlar,

biriktirme havuzu, yükleme odası, cebri boru ve dayanakları, santral binası,

boşaltma kanalı, işçi ve memur konutları, kumanda binası, transformatör

binaları tutarları vb. gözönüne alınacaktır.

Yukarıda sayılan tesis bölümlerine ilişkin tutarlara madde 12 -a.8.i`de

gösterilen oranlarda beklenmedik giderler eklenecektir.

iii) Proje tutarı:

Tesis tutarına madde 12 - a.8.ii ve a.8.iii`de gösterilen inceleme, proje

ve kontrolluk görevleri ile yönetim giderleri, kamulaştırma, servis yolu,

demiryolu ve yararlanma payı (irtifak hakkı) giderleri eklenerek bulunacaktır.

iv) Yıllık giderler:

iv.1. - Değişmeyen giderler:

iv.1.1. - Faiz:

Senelik % 9,5 alınacaktır.

iv.1.2 - Amortisman:

55 sayılı vergi usul yasası genel tebliği gereğince uygulanacak düz

amortisman oranları aşağıdaki kadar olacaktır.

- Yapılar, barajlar, su alma tesisleri, su besleme tesisleri (su

santralları) % 2

- Su türbinleri ve cebri borular % 3,5

- Buhar türbinleri, ısıtıcı ve soğutucular, buhar yoğunlaştırma (kodanse)

tesisleri, kazan besleme tesisleri ve öteki tesisler, generatörler, kumanda,

ölçü ve koruma.tesisleri, kömür alma, hazırlama ve taşıma tesisleri, akar

yakıt tesisleri % 5

- Dizel - generatör tesisleri (150 kW`tan büyük), yardımcı kuvvet tesisleri

% 7

- Dizel - generatör tesisleri (150 kW`tan küçük) % 8

- Transformatör tesisleri, bağlama tesisleri, doğru akım tesisleri şehir

şebekeleri ve aydınlatma tesisleri % 4

- Enerji iletim tesisleri % 3

- Buhar boruları, vanalar, pompalar, su besleme tesisleri (buhar

santralları), depolar, dinlendirme havuzu tesisi, soğutma suyu tesisleri,

basınçlı hava birimleri, su çıkarma ve iletme tesisleri, atelyelerin makine ve

tesisleri, hareketli vinçler, kanallar, bacalar, dayanma ve kuşatma duvarları

% 6

- Bentler ve setler (pekiştirilmiş) % 10

- Bentler ve setler (pekiştirilmemiş) % 20

iv.2 - Değişen giderler:

iv.2.1 - Bakım, onarım ve öteki işletme giderleri:

Su santrallarında, enerji iletim hatlarında ve transformatör merkezlerinde

proje tutarının % 1,5`u, buhar ve dizel santrallarında % 2,5`u alınacaktır.

iv.2.2 - Personel giderleri:

Tesiste çalışacak olan mühendis, tekniker, makinist, elektrikçi,

muhasebeci, tahsildar vb. personelin bir yıl içinde alacakları aylık ücret ve

gündelikler ile öteki giderleri içine alır.

iv.2.3 - Yakıt ya da enerji satın alma giderleri:

Bu giderler, bir yılda üretilecek ya da satın alınacak kWh miktarı tahmin

edilerek hesaplanacaktır.

v) kWh tutarı:

Proje tutarı, üretilen ya da satın alınan enerjiye bölünerek hesaplanır. Bu

değer bir çok seneler için hesaplanacaktır. Bu hesap yapılırken kullanma

süresi olarak, su santrallarında 3000 saat ya da duruma göre daha fazla,

yakıtla çalışan santrallarda yaklaşık 2000 saat, birleşik sistemden beslenme

durumunda ise yerel koşullara göre ve en az 3000 saat alınacaktır.

vi) Karşılaştırma ve sonuç:

Yapılacak tesis için yukarıda verilen bilgiler gözönünde tutularak en uygun

çözüm biçiminin seçilme nedenlerinin açıklanması ve sonuç.

b.7 - Kurulacak tesislere ilişkin verilmesi gerekli bilgiler:

Gerekçe raporunda kurulacak tesislerle ilgili olarak aşağıdaki bilgiler

verilecektir:

i) Enerji sağlama biçimi:

Enerji kaynağında yapılacak değişiklik, enerji alış yeri ve şekli, yeni

tesis kurulacak ise gücü, grup sayısı ve teknik özelliklerinin bildirilmesi,

ayrıca yardımcı ve ilgili öteki tesislere ilişkin bilgi verilmesi.

ii) Yüksek gerilim tesisleri:

Kurulu yüksek gerilim tesislerinde yapılacak değişiklik, yeni kurulacak

transformatör merkezlerinin yerleri ve saptanılan güçleri, yeraltı kabloları,

iletim hatlarının devre sayısı, iletkenlerin düzenlenme biçimi ile iletken

cinsi ve kesitleri, kullanılacak gerilim, izolatör ve direk tipleri, direk

açıklıkları, iletken gerilmesi, toprak iletkeni kullanılıp kullanılmayacağı,

buz yükü bölgesi, büyük şebekelerde normal ve arızalı durumlarda beslenme

biçimleri ile sistemin koruma biçimine ilişkin gerekli teknik bilgilerin

verilmesi.

iii) Alçak gerilim tesisleri:

Ayrı sanayi hattının çekilip çekilmeyeceği ve kullanılmak istenilen iletken

cinsi ve direk tiplerinin belirtilmesi.

PROJENİN İÇİNDEKİLER

MADDE 12 - a) Projenin içinde aşağıda açıklanan yazı, belge, hesap, şema,

plan, resim ve şartnameler bulunacaktır:

a.1 - İçindekiler Listesi

a.2 - Projenin yapılma amacını ve varsayımları açıklayan yazı

a.3 - Madde 11 a.3`de açıklanan belge

a.4 - Madde 11 a.4`de açıklanan belge

Not: a.3 ve a.4`de istenilen belgeler, gerekçe raporu bulunmayan projelerin

onanması durumunda proje dosyasına konulacak aksi durumda gerekçe raporuna

eklenilecektir.

a.5 - Gerekçe raporu

a.6 - Hesaplar:

i) Santral projelerinde bulunacak hesaplar:

i.1 - Su santrallarında:

Bent, priz, çökeltme havuzu, kanal, yükleme odası, boşaltma kanalları,

cebri boru ve santral yapısına ilişkin gerekli öteki hesaplar yapılacaktır.

i.2 - Termik santrallarda:

Yakıt taşıma ve depolama sistemi, buhar kazanı (kızdırıcılar, hava ve su

ısıtıcıları, vb.), türbin, kondanser, besleme suyu hazırlama tesisleri,

soğutma sistemi ve ısı hesapları yapılacaktır.

ii) Enerji iletim hattı projelerinde bulunacak hesaplar:

Alçak ve yüksek gerilim tesislerinde, Bakanlıkça onaylanmış direk projeleri

varsa bunlar proje dosyasına eklenerek kullanılacak, onaylanmış projeler yoksa

yürürlükteki "Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği" ne göre direk

hesapları yapılacaktır.

iii) Bağlama tesisi projelerinde bulunacak hesaplar:

iii.1 - Transformatör merkezleri ve transformatör postalarında:

iii.1.1 - Transformatör merkezlerinde:

Demir konstrüksiyon, bağlama aygıtları ve öteki aygıtlara ilişkin

dayanaklar ve tabanlar, yangın duvarları, basınçlı hava tesisleri, kumanda

binası inşaat hesapları, özellikle 60 kV`un üstündeki gerilimlerde topraklama

hesapları ve kesici güçlerini saptamak için kısa devre hesapları yapılacaktır.

iii.1.2 - Transformatör postalarında:

Bu tesisler bina ya da saç köşk tipinde iseler a.6 iii.1.1`deki ilgili

hesaplar, direk tipinde iseler direk hesapları yapılacaktır.

iii.2 - Ölçü ve/veya kumanda merkezlerinde:

Bu merkezler de bina saç köşk ya da direk tipinde olabilirler. Bu tiplere

göre a.6 iii.1.2`deki hesaplar yapılacaktır.

iii.3 - Tekil tüketim tesislerinde:

Bu tesisler de bina, saç köşk ya da direk tipinde olabilirler. Bu tiplere

göre a.6 iii.1.2`deki hesaplar yapılacaktır.

iv) Dağıtım Şebekesi projelerinde bulunacak hesaplar:

iv.1 - Yüksek gerilim hesapları:

iv.1.1 - Gerilim düşümü hesabı:

Yüksek gerilim şebekesinde gerilimleri 34,5 kV`a kadar olan hatlarda yalnız

hattın omik direnci ve selfi, daha büyük gerilimli hatlarda ise hattın

kapasitif direnci de gözönüne alınarak gerilim düşümü hesabı yapılacaktır.

Zorunlu olmadıkça 15 kV`tan küçük gerilim kullanılmayacak ve seçilecek

gerilimin Türk Standartlarına uygun olmasına dikkat edilecektir.

60 kV ve daha büyük gerilimli hatlarda çeşitli yükleme durumlarında boyuna

ve enine gerilim düşümü hesaplanacaktır.

Yüksek gerilim hatlarındaki gerilim düşümü, üretim merkezi ya da yükseltici

transformatör ile indirici transformatörün primer sargısı arasında % 7`den

fazla olmamalıdır.

Gerilim düşümü hesabında, var olan ve beklenen güçler gözönüne alınmalıdır.

iv.1.2 - Güç kaybı ve ısınma kontrolu hesabı:

Hava hattı ve kablo şebekesinin güç kaybı hesabı ve kabloların ısınmaya

karşı kontrolu yapılmalıdır.

Güç kaybı, izole su santrallarında üretilen enerjinin iletilmesinde % 10`u

yakıtla çalışan santrallarda üretilen enerjinin iletilmesinde % 6`yı öteki

iletim ve dağıtım hat bölümlerinde ise % 5`i aşmamalıdır.

iv.1.3 - Kısa devre hesabı:

Beslenme noktasına en yakın olan kesiciler için kısa devre akımları ve

kesme güçleri hesaplanacaktır.

Projeyi onaylayacak kuruluş tarafından istenildiğinde öteki tüm

transformatör merkezlerinin yüksek gerilim baralarında da yukarıda açıklanan

hesaplar yapılacaktır.

Kabloların seçilmesinde, kısa devre zorlanmalarına karşı dayanma durumu

doğrulanacaktır.

iv.1.4 - Yüksek gerilim direk hesapları:

a.6 ii)`ye uygun olarak direk hesapları yapılacaktır.

iv.2 - Alçak gerilim hesapları:

iv.2.1 - Güç yoğunluğu hesabı:

Güç yoğunlukları madde 3 i.1`deki açıklamalara göre saptanacaktır.

iv.2.2. - İletken kesitlerinin hesabı:

Alçak gerilim şebekesinde iletken kesitleri uygun bir yöntemle

hesaplanacaktır. İletken kesintilerinin saptanmasında gerilim düşümü, indirici

transformatör çıkışı ile gerilim düşümü bakımından en elverişsiz alıcı

bağlantı noktası arasında % 5`den fazla olmayacaktır.

Şebekede kullanılacak iletkenlerin kesitleri Türk Standartlarına, bu

bulunmadığında tanınan yabancı ülke standartlarına uygun olacaktır. Ekonomik

hesap yapılarak bakır ya da alüminyum iletken seçilecek, zorunluluk olmadıkça

özellikle 50 mmı`den büyük kesitlerde bakır iletken kullanılmayacaktır.

iv.2.3 - Transformatör güçlerinin hesabı:

Transformatör güçlerinin hesaplanmasında, söz konusu transformatörden

çekilecek var olan beklenen bütün güçler eşzamanlılık katsayısı gözönünde

tutularak hesaplanacaktır. Bulunan güç için güç katsayısı 0,8 varsayılarak

transformatör gücü hesaplanacak ve ilgili Türk Standartlarında bu güce en

yakın üst değer transformatör gücü olarak seçilecektir.

iv.2.4 - Alçak gerilim direk hesapları:

a.6 il)`ye uygun olarak direk hesapları yapılacaktır.

a.7 - Proje keşif listeleri:

Elektrik tesisleri ve bunlara ilişkin inşaat işleri için gerekli olan

gereçlerin dökümü yapılacak ve bunlar ayrı yarı fiyatlandırılacaktır.

Hazırlanan döküm listeleri, varsa Bakanlıkça onaylanmış birim fiyat

çizelgelerine göre değerlendirilecektir. Her bölüme ilişkin keşif listelerinin

sonunda (santral, transformatör merkezi iletim hattı, şebeke vb.) ayrı ayrı

toplam verilecektir.

Birim fiyat çizelgelerinde bulunmayan gereç tutarları, piyasa fiyatına,

montaj, taşıma, öteki giderler, ve yüklenici kazancı için % 25 eklenerek

bulunacaktır.

Keşif listeleri (TL.) para birimine göre düzenlenecek ve en son birim fiyat

çizelgeleri kullanılacaktır.

a.8 - Keşif özeti:

Tesis bölümleri için hazırlanan keşif listeleri keşif özetinde ayrı

kalemler halinde gösterilecek, ayrıca keşif tutarlarına aşağıda belirtilen

eklemeler yapılacaktır:

i.i) Beklenmedik giderler:

i.1 - Santral, transformatör postaları vb. nin yapı bölümü için, bu bölüme

ilişkin keşif tutarlarının yaklaşık % 5`i,

i.2 - Santral, transformatör postası, iletim hattı ve şebekeler için bu

bölüme ilişkin keşif tutarlarının yaklaşık % 3`ü,

ii) İnceleme, projelendirme, denetim ve yönetim giderleri:

Çeşitli bölümlerdeki keşif tutarlarına beklenmedik giderlerin eklenmesiyle

bulunan genel toplamın % 10`u alınacaktır.

iii) Kamulaştırma, servis yolu, demiryolu ve yararlanma (irtifak hakkı)

giderleri:

Bu giderlerin tutarı, keşif özetinde gösterilecektir.

a.9 - Plan ve resimler:

i) Santral projelerinde:

i.1 - Yapı bölümüne ilişkin plan ve resimler:

i.1.1 - Genel durum planı:

Bu planda santral binası bent, kanal, biriktirme havuzu, yükleme odası,

cebri borunun geçtiği yerler, boşaltma kanalı; su havuzu, su soğutma kulesi,

yakıt tankı ya da depoları, atelyeler ve santral personeline ilişkin konutlar

uygun ölçekli bir harita üzerinde toplu olarak gösterilecektir.

i.1.2 - Santral binasının plan ve kesintileri (1/50, 1/100 ölçekli).

i.1.3 - Transformatör binalarının ve bağlama tesislerinin plan ve kesitleri

(1/20, 1/50, 1/100 ölçekli).

i.1.4 - Cebri boruların plan, profil ve kesitleri:

i.1.5 - Yükleme odası ile denge bacasının plan ve kesitleri (1/100, 1/200

ölçekli).

i.1.6 - Büğet (bent) ya da su alma yerinin plan ve kesitleri ile kapak

resimleri (1/100, 1/200, 1/20 ölçekli).

i.1.7 - Su götürme kanalı ile tünel geçeğinin (güzergah) planı, enine ve

boyuna kesitleri (1/1000, 1/2000 ve 1/25, 1/5 ölçekli).

i.1.8 - İşçi ve memur konutlarının plan ve kesitleri (1/50, 1/20 ölçekli).

i.1.9 - Servis yolunun profili, enine kesit ve gerekli yapım projeleri.

i.1.10 - Soğutma havuzunun ya da kulesinin plan ve kesitleri.

i.1.11 - Yakıt tankı ya da depolarının plan ve kesitleri.

i.1.12 - Yakıt taşıma düzeninin plan ve kesitleri.

i.2 - Elektrik ve makine bölümüne ilişkin plan ve resimler.

i.2.1 - Genel durum şeması ya da planı.

i.2.2 - Santralın tek kutuplu şeması.

i.2.3 - Santral binasındaki elektrik ve makine aygıtlarının yerleştirme

plan ve kesitleri (1/50, 1/100 ölçekli).

i.2.4 - Santralda bulunan generatör, türbin, pompa, gezer köprü, vinç,

soğutma ve havalandırma tesisleri, besleme suyu ve buhar yoğunlaştırma

tesisleri, buhar kazanı, yakıt depolama ve taşıma vb. tesislere ilişkin makine

ayrıntı (detay) resimleri.

i.2.5 - Santralda bulunan generatör çıkışına ilişkin bağlama hücreleri,

kumanda tabloları, transformatör ve bağlama tesisleri, kablo kanalları,

aydınlatma tesisleri ile yardımcı tesislere ilişkin elektrik ayrıntı resimleri

(1/50, 1/20 ölçekli).

ii) Enerji iletim hattı projelerinde:

ii.1 - Yüksek gerilim enerji iletim hattının geçtiği yerlerin genel durum

planı ve profil resimleri (1/2000, 1/500, 1/400, 1/200 ölçekli).

Yüksek gerilim enerji hattı engebesiz araziden geçtiğinde yalnızca hattın

geçtiği yerlerin 1/1000 ölçekli bir durum planı üzerinde gösterilmesi

yeterlidir, ayrıca arazi profilinin çizilmesi gerekmez. Fakat bu durumda da

iletkenlerin direkler üzerindeki durumları şablonla çizilmiş olarak

gösterilecektir. Karayolu, demiryolu elektrik iletim hatları vb. gibi

tesislerle kesişme (atlama) durumlarında söz konusu hattın bu tesislere göre

konumu yatay ve dikey kesit planlarında gösterilecektir.

ii.2 - Direk, travers, izolatör, parafudr ve topraklama resimleri ile

ayırıcı, kablo çıkışı, parafudr vb. aygıtların bulunduğu direklerin kurgu

(montaj) resimleri.

ii) Bağlama tesisi projelerinde:

iii.1 - Transformatör merkezlerinde ve transformatör postalarında:

iii.1.1 - Transformatör merkezlerinde:

iii.1.1.1 - Yapı bölümleri için:

Yapı resimleri, çelik yapı resimleri, tesis gereçlerine ilişkin dayanak

resimleri, transformatör tabanı ve yangın duvarı resimleri, bağlama

aygıtlarının yerleştirilmesini gösteren genel konumu planları (üst görünüş ve

kesitler), kumanda binasının mimari ve inşaat resimleri, kumanda binasındaki

tesis gereçlerine ilişkin genel konum planı.

iii.1.1.2 - Elektrik tesisleri için:

Tek kutuplu şema, akım yolu şemaları, kablo döşenmesine ilişkin resimler,

çeşitli tesis ve aygıtlara ilişkin kurgu resimleri, pano resimleri, topraklama

ve aydınlatma tesislerine ilişkin resimler vb.

iii.1.2 - Transformatör postalarında:

Genel konum planı (transformatörler ve çekilen güçler bu plan üzerinde

yerleri ile gösterilecek), mimari ve inşaat resimleri (üstten görünüş ve

kesitler), transformatör tabanının resmi, tesis direk tipi ise genel konum

planı, tesis aygıtları (transformatör, ayırıcı vb.) ile birlikte direk resmi

ve tek kutuplu şema.

iii.2 - Ölçü ve/veya kumanda merkezlerinde:

iii.1.2`de transformatörler ve bunlara ilişkin olanların dışında öteki

resim ve şemalar.

iii.3 - Tekil tüketim tesislerinde:

iii.1.2`deki resim ve şemalar.

iv) Dağıtım şebekelerinde:

iv.1 - Alçak ve yüksek gerilimli şebeke planı (varsa harita üzerinde olacak

ve bu plan üzerinde kablolar, hava hatları, direkler, sokak lambaları,

sigortalar, parafudrlar, topraklamalar, transformatör merkezleri ya da

postaları, santrallar vb. işaretlenecek) (1/1000, 1/2000, 1/5000 ölçekli).

iv.2 - Alçak ve yüksek gerilimli şebekede kullanılacak sokak lambası,

izolatör, parafudr, yüksek gerilim sigortası, koruma ağı, topraklama tesisi ve

pano resimleri.

iv.3 - Alçak ve yüksek gerilimli şehir şebekesi tek kutuplu şeması (bu şema

üzerinde dağıtım şebekesini oluşturan transformatör merkezleri ya da postaları

ile ölçü ve kumanda merkezleri arasındaki ayırıcı ve kesiciler üzerinden

yapılan bağlantılar ve transformatörler gösterilecek).

iv.4 - Transformatör merkezleri, transformatör postaları ve kumanda

binalarının mimari ve inşaat resimleri, topraklama, aydınlatma ve iç tesis

resimleri, bu binalar içinde, bulunan aygıtlara ilişkin kurgu resimleri

Bakanlıkça onanmış bina tipi transformatör merkezi projeleri bu amaçla ya da

başka bir amaçla hazırlanan elektrik tesisi projelerinde kullanılabilir.

Yalnız onanmış projelerdeki elektrik gereç ve aygıtlarının onaylatılacak

projedeki tek kutuplu şemaya uygun olarak yerleştirilmiş olması zorunludur. Bu

uygunluk yoksa ya da bunu sağlayacak yeni yerleştirme planları verilmemişse

onaylı proje işlem görmez.

Bakanlığa onaylatılacak olan transformatör merkezi projelerine, bunlara

ilişkin yapıların inşaat hesapları ile mimari projelerinin de eklenmesi

gerekir.

a.10 - Teknik şartnameler:

Üretim, iletim ve dağıtım tesislerinde kullanılacak tüm makine, elektrik

gereç ve aygıtları ile inşaat bölümlerine ilişkin açıklamalı teknik

şartnameler düzenlenecektir. Bakanlıkça onanmış şartnameler bu amaçla

kullanılabilir.

VI. PROJELERİN HAZIRLANMASINDA GÖZÖNÜNE ALINACAK HUSUSLAR

PLAN, ŞEMA VE RESİMLERİN DÜZENLENMESİ:

MADDE 13 - Şema, plan ve resimler ilgili Türk Standartlarına uygun olarak

düzenlenmelidir. Mimari resimleri ve planları ile harita ve şehir planı

paftaları üzerine işlenen planlarla da projeyi yapan, çizen ve varsa kontrol

edenler açıkça belirtilmelidir.

PROJEDE KULLANILACAK İŞARETLER:

MADDE 14 - Bu yönetmeliğe göre hazırlanacak projelerde, Türk Standartlar

Enstitüsünce hazırlanmış olan TS-630, TS-631, TS-632, TS-633, TS-634 ve ilgili

öteki standartlarda verilmiş olan sembol şekiller kullanılacaktır.

PROJEDEKİ PLAN, RESİM VE YAZILAR

MADDE 15 - Plan ve resimler, iyi cinsten aydınger kağıdı üzerine çini

mürekkebi ile, teknik kurallarına göre çizilecektir. Resim ve plan üzerine

hesaplar yazılmayacaktır. Plan ve resimlerde kesinlikle köşelik bulunacaktır.

Genel durum planları, üst kenarı kuzey yönünü gösterecek biçimde

düzenlenecek, yazılar teknik resim kurallarına uygun olarak yazılacaktır.

Proje yazıları ve hesapları 297x210 mm boyutunda parşömen kağıdına daktilo

makinesi ile yazılacaktır. Yazı ve hesaplar hiç bir şekilde aydınger kağıdı

üzerine yazılmayacaktır.

Ozalite çekilmiş plan ve resimler Türk Standartlarına ya da DİN normlarına

uygun biçimde katlanacaktır.

Gerekçe raporu, keşif özeti, plan ve resimler, hazırlayan mühendisler

tarafından, adı, soyadı, ünvanı, diploma numarası yazılarak imzalanacaktır.

PROJELERİN DOSYALANMASI

MADDE 16 - a) Ana dosya (klasör): Projeler uygun görülecek ana dosyalar

içinde en az üç takım olarak tesis sahipleri ya da bunların vekaletname ile

yetkili kıldıkları kimselerin imzalı yazıları ile Bakanlığa teslim

edilecektir. Bu dosyalar üzerine aşağıdakiler yazılacaktır:

Ortaya: Proje adı,

Sol alta: Projeyi yapan firma ya da mühendislerin ünvanı, adı, soyadı ve

diploma nosu

Sağ alta: Projenin hazırlanma tarihi ve yeri

b) Zımbalı dosyalar: 17. maddede açıklanan bilgiler ayrı ayrı zımbalı

dosyalar içerisine aşağıda belirtildiği gibi yerleştirilecek ve bu dosyalar

aynı maddede bildirilen sıraya göre ana dosyaya konulacaktır. Her zımbalı

dosyanın üzerine içindekiler kısaca yazılacaktır.

Bilgi dosyalarının sıralanmasını gösteren içindekiler listesi, ana dosyanın

iç kapağına yapıştırılacaktır.

Bilgi dosyalarında ise içindekileri gösteren liste dosyanın başına

konulacaktır.

PROJE DOSYALARININ DÜZENLENMESİ

MADDE 17 - Ana dosya içine konulacak zımbalı bilgi dosyalarının sıralanması

aşağıdaki gibi olacaktır:

- Gerekçe raporu

- Proje hesapları

- Keşif listeleri ve keşif özeti

- Yapı bölümlerine ilişkin plan ve resimler

- Elektrik ve makine bölümlerine ilişkin plan ve resimler

- Teknik şartnameler

- Kamulaştırma planları (üretim tesisleri projeleri için)

- Fotoğraf ve jeolojik durumu gösteren belgeler (dokümanlar)

- Keşiflere esas olan ölçmeler.

VII. YÜRÜRLÜĞE İLİŞKİN HÜKÜMLER

MADDE 18 - 9 Haziran 1960 tarih ve 10521 sayılı Resmi Gazete`de yayımlanmış

olan "Elektrik Tesislerine Ait Projelerin Tanzimine Dair Talimatname"

yürürlükten kalkmıştır.

MADDE 19 - Bu yönetmelik Resmi Gazete`de yayımlandığı tarihte yürürlüğe

girer.

MADDE 20 - Bu yönetmelik hükümlerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı

yürütür.